Wij kijken allemaal graag naar de zee, maar wat als de zee terugkijkt? Leviathan, de indrukwekkende film van filmmakers en antropologen Véréna Paravel en Lucien Castaing-Taylor, draait het perspectief radicaal om en laat ons ervaren wat het is om de zee te zijn.
LEVIATHAN
VERENA PARAVEL & LUCIEN CASTAING-TAYLOR — US, 2012 – video – 97’
| 01/03 | 20:00 | KAAP | Oostende |
Leviathan begint in medias res, op het dek van een vissersboot die bij het eerste ochtendgloren door een donkere, naamloze oceaan ploegt. Gehuld in een waadpak is de bemanning druk bezig met het binnenhalen van een lading vis. Wie zijn deze mannen? Hoe lang zijn ze al op zee? Wat doen ze precies en hoe gaan ze te werk?
Van begin tot eind spoelen de golven door het beeld, waardoor de lens vaak bezaaid is met parels van zeewater: Leviathan is in geen enkel opzicht een ‘droge’ documentaire.
Er is geen verklarend verhaal, geen dialoog en de enige muziek is diëgetisch, flarden heavy metal waarvan de dreigende bas de ideale soundtrack blijkt voor het avontuur dat voor ons ligt. De aftiteling vermeldt dat we voor de kust van New Bedford, Massachusetts zijn geweest – in de wateren waar Melville’s Pequod Moby Dick achterna zat. Voor de rest moeten we het zelf maar uitzoeken, en onze eigen zeebenen krijgen.
Leviathan kiest voor een meeslepende – of liever gezegd onderdompelende – aanpak. Het is alsof we zelf ook een waadpak hebben gekregen, het schommelende en rollende dek op worden geduwd en de opdracht krijgen om zelf aan de slag te gaan.
De film is tegelijkertijd fysiek en gewichtloos. Deze gewichtloosheid is te danken aan het gebruik van de GoPro camera. Soms wordt de GoPro hier gebruikt om door te dringen en te onderzoeken, waardoor de kleinste incidenten tot iets mythisch worden verheven. Elders zijn de beelden ronduit majestueus.
Castaing-Taylor en Paravel lieten de camera vrij bewegen aan alle kanten van het schip, om heen en weer te scheren tussen water en lucht, beide vol van leven. Die zwarte zwermen met hun klappende vleugels! Wow, de zee zit vol zeesterren! Het idee is niet om je een manier van leven te laten zien, maar om je te laten zien hoe deze manier van leven zou kunnen voelen.
De film is een duizelingwekkende studie van de menselijke relatie tot de zee en een kosmisch portret van de plaats van de mens aan de rand van de wildernis. Leviathan is etnografisch – Véréna Paravel en Lucien Castaing-Taylor zijn filmmakers, kunstenaars en antropologen, die werken aan het Sensory Ethnography Lab in Harvard University – maar bovenal is dit verbluffende cinema, en het bewijs dat er meer dingen in de hemel en de zee zijn dan we ons kunnen voorstellen, dat er nieuwe beelden zijn die wachten om ontdekt te worden.
STEUN — We werken vooralsnog zonder subsidies, uw steun is bijgevolg meer dan welkom en brengt letterlijk licht op het scherm:
BE80 7340 4532 5277 BIC: KREDBEBB
Met vermelding ‘gift’.
Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar.
Een gift van €100 zal je slechts €55 kosten.
Artistieke coördinatie: Anouk De Clercq, Godart Bakkers
Algemene coördinatie: Ditte Claus
Artistiek team: Eric de Kuyper, Xavier Garcia Bardon
Productioneel team: Bob Mees, Jef Declercq, Johan Opstaele, Noah Heylen
Communicatie: Cynthia Vandenbruaene
Grafisch ontwerp: Michaël Bussaer. Webdesign: Dominique Callewaert.
Met de steun van Auguste Orts, CINEMATEK, KAAP, KASK School of Arts Gent, Onderzoeksfonds Universiteit Gent, Vlaams Audiovisueel Fonds.
Wie vandaag in Oostende wandelt, wordt geconfronteerd met een fantastisch eclecticisme: een brutale grijze appartementsblok bestaat er naast het glorieuze Thermae Palace. Het machtige, haast stalinistische gebouw van De Grote Post domineert de Hendrik Serruyslaan. Een voormalig warenhuis herbergt een museum voor hedendaagse kunst. Belle-époque huizen verschuilen zich in de stille maar statige straten.
In 2017 valt kunstenaar Anouk De Clercq één leegte op. Die glorieuze filmcultuur van Henri Storck, James Ensor of Raoul Servais, is uit het straatbeeld verdwenen. Met de sluiting van cinema Rialto verdween ook de laatste onafhankelijke filmzaal uit het Oostendse cinema-circuit. Tegen zo’n buitengewoon decor, met de zee als groot projectievlak voor beelden, verhalen en geschiedenissen, is dat zonde.
En dus rijpt het idee Monokino: één zaal, getekend door een al even fantastisch eclecticisme, waar de cinema terug zichzelf kan zijn. Eén zaal, waar lange en korte films, filmklassiekers, auteursfilms, videokunst, experimentele films, animatie of het werk van jonge makers een plek kunnen vinden. Monokino toont, bevraagt, reageert, gaat in gesprek, nodigt uit, verwelkomt, plaatst in perspectief. Monokino is een plek van, door en voor Oostendenaren, voor professionelen en liefhebbers, voor jong en oud, voor van hier en van daar.
De films die Monokino wil tonen, leven niet enkel op het projectievlak. Ze verspreiden zich ook tussen bewoners, toeschouwers, makers. In die zin is Monokino ook ‘Kopfkino’: een mentale bioscoop, waar beelden de kans krijgen zich uit te leven en te vermenigvuldigen.
Zo zwerft Monokino nomadisch door die eclectische straten van Oostende, en nestelt zich in de hoofden en harten van de Oostendenaren. Weldra meert ze voorgoed aan.
Monokino wil cinema de 21ste eeuw indrijven en de avontuurlijke kant van film belichten. Terwijl we ijveren voor een vaste stek als ankerplaats voor cinefielen uit Oostende en daarbuiten, opereert Monokino als een nomadisch filmplatform.
De zee vormt Monokino’s favoriete projectievlak voor beelden, verhalen en geschiedenissen. In afwachting van onze volgende vertoning, verzamelden we alvast een lijst van films waarin de zee een hoofd- of bijrol speelt. Denk je zelf nog aan een film die er nog niet tussen staat? We horen het graag via info@monokino.org.
{{ film.title }}
{{ film.director }} — {{ film.year }}